“Əzm- Dözümlülük və inadkarlıq” kitabı Angela Duckworth-un əbədi əsəridir. Kitabın adı və başlığı bu məqalədə nə haqqında danışmaq istədiyimizi yaxşı göstərir. Bu kitabın bütün səhifələrində zəhmət, əzm, sevgi və ümid dalğalanır və bütün kitabı bir neçə cümlə ilə ümumiləşdirmək istəsək, deyə bilərik:

  Dəyərli və təsir edici nailiyyətlər və uğurlar əldə etməyin sirri xas və daxili istedad və yaxud qabiliyyətlərdə deyil, bəlkə cəsarət və inadkarcasına dayanıqlıqdadır. İnadkarlıq isə ehtiras və əzmkarlığın xüsusi və heyrətamiz qarışığıdır. Əslində,Əzm- Dözümlülük və inadkarlıq uzunmüddətli məqsədlərimiz üçün çox çalışmaq və heç bir səylərimizdən əl çəkməməkdir.

  Güclü və xüsusi insanlar, qeyri-adi qabiliyyətlərə malik olanlar deyil. Əzm- Dözümlülük kitabını oxumaqla yaxşı başa düşürük ki, inadkar insanlar uğursuzluqlara, acı və ağır günlərə baxmayaraq, sözlərinin üstündə durmaq, əzmlərini və motivasiyalarını qoruyub saxlamaq gücünə malikdirlər.

  Bu məqalənin davamında biz Angela Duckworth-un “Grit”- adlı kitabını qısaca nəzərdən keçirəcəyik və bu kitabdakı vacib və əsas dərsləri həyatımızda və biznesimizdə tətbiq edəcəyik. Bu kitab şəxsi inkişaf və fərdi inkişaf sahəsində yazılmış ən çox satılan əsərlərdən biridir.

  Əgər bu kitabından dərs almaq istəyirsinizsə, bu yazının sonuna qədər bizimlə qalın.

“Əzm- Dözümlülük və inadkarlıq” kitabının müəllifi Angela Dackworth ilə tanışlıq.

Angela Duckworth 1970-ci ildə Amerikada anadan olub və hazırda Pensilvaniya Universitetinin psixologiya sahəsində ən böyük professorlarından biridir. Pensilvaniya Universitetində professor olmaqla yanaşı, öz institutunda da tədqiqatlar aparır. Onun Xarakter adlı laboratoriyası var və orada çoxlu araşdırmalar aparır. Əslində, bu kitab Angela Duckworth-un bu laboratoriyadakı səylərinin nəticəsidir.

Angela Duckworth uğur psixologiyasının əsl davamçısıdır. O, Amerika mədəniyyətini iradə, səy, alovlu ehtiras və əzmlə zənginləşdirməyə çalışır və bunun üçün səylərini əsirgəmir. İndiyədək Amerikanın mühüm mərkəzləri, o cümlədən Ağ Ev, Amerika milli komandaları və bir çox beynəlxalq mərkəzlər, o cümlədən Dünya Bankı ondan onlarla əməkdaşlıq etməyi və bu mərkəzlərin əməkdaşları arasında öz düşüncə və mədəniyyətini təbliğ etməyi xahiş ediblər.

 

 

2013-cü ildə kitabın müəllifi İnadkar Dahi Mükafat adlı mükafatı almağı bacarıb. 2016-cı ildə “GRİT” kitabı ən yaxşı və ən dəyərli biznes kitablarından biri elan edilib və Amazon və New York Times-ın ən çox satılanlar siyahısına daxil olub. İndi biz inadkar bir kitabın müəllifi ilə tanış olduğumuz üçün bu kitabı xülasələşdirməyin və bu kitabda hansı dərslərin və ibrətamiz məqamların olduğunu görməyin vaxtıdır deyə düşünürük.

“Əzm- Dözümlülük və inadkarlıq” kitabının beş əsas ideyası var.

Dözümlülük kitabı beş əsas üzərində qurulub, bunların hər biri təkbaşına insanın həyatını dəyişdirə bilər. İndi kimsə bu beşliyin hamısını eyni vaxtda özündə formalaşdıra bilsə şübhəsiz ki, uğur qazanacaq. Bu 5 fikir aşağıda ardıcıllıqla bunlardır:

1. Əzmkarlıq uzun müddət ərzində böyük və dəyərli bir məqsədi qorumaq və ona nail olmaq deməkdir. Ali məqsədlər sizin ən çox ehtiraslı olduğunuz şeydir və sizi maraqlandıran hər şey bu məqsədə çatmaqdır. Əslində, ali məqsəd bütün hədəflərinizə istiqamət və məna verən bir kompasdır.
2. Davamlılıq nümunələri və meylləri dörd dəyərli psixoloji xüsusiyyətə malikdir. Bu dörd sərvət maraq, təcrübə, məqsəd və ümiddir.
3. İnadkar insanlar baş verən yeniliklərdən və təcrübə etməkdən qorxmurlar. Bu insanlar daha çox təcrübə qazanmağı və daha çox öyrənməyi sevirlər.
4. Yorğunluqla dolu ağır və zəhmətli günlərdə və gecələrdə inadkarcasına heç bir problemi yoxmuş kimi yorulmazlar. Bu insanlar hətta öz uğursuzluqlarından, məyusluqlarından, və çətinliklərindən əziyyət çəkmirlər. Onlar hətta məqsədə çatmaq üçün özlərini qurban verməyə hazır ola bilərlər; Çünki onlar bilirlər ki, onların səyləri son nəticədə başqa insanlara fayda verəcək.
5. Çox vaxt biz bu məqsədlərin əzmkarlıq tələb etdiyini bilə-bilə vacib qərarlar qəbul edirik və özümüzə məqsədlər qoyuruq. Araşdırmalar göstərdi ki, əzm tələb edən bu məqsəd və qərarlar bizim kimliyimizlə bağlıdır.

Uğura nail olmaq üçün əzmkarlıq kitabından dərslər

Potensialımız bir şeydir, amma potensialımızla etdiklərimiz tamam başqa məsələdir. Hər bir insanın bilməli olduğu ən mühüm şey odur ki, biz öz qabiliyyətlərimizin yalnız bir hissəsini istifadə edirik və bir çox istedad və qabiliyyətlər, zərrə qədər istifadə edilmədən insanlarla birlikdə basdırıla bilər.

Məqalənin qalan hissəsində bu kitabdakı vacib məqamları müzakirə edəcəyik. Bu məsləhətlər bizə potensial qabiliyyətlərimizi reallaşdırmağa və bu qabiliyyətlərin köməyi ilə daha yüksək hədəflərimizə çatmağa kömək edir.

İnsanlar uğurun açarı barədə özlərini aldatmağı xoşlayırlar

Cəmiyyətə girib müxtəlif insanlardan uğura aparan yol haqqında fikirlərini bildirmələrini xahiş etsəniz və uğur qazanmaq üçün fitri istedad və şansın, yoxsa zəhmət və mətanətin daha vacib olduğunu soruşsanız? Əksər insanlar zəhmət və səbri şans və istedaddan daha vacib hesab edirlər. Bu sorğu Amerikada keçirilib və nəhayət iştirakçıların 66%-i ağır işi əzimlə çalışmağı seçib.

Maraqlısı odur ki, bəlkə də müxtəlif insanlar zəhmətkeşliyə, inadkarlığa böyük önəm və hörmət bəsləsələr də, ürəklərində fitri istedada malik insanları tərifləyirlər. Məsələn, bir musiqiçi iki eyni musiqi parçası ifa edirdi. Bu iki əsər bir neçə musiqiçiyə təqdim edilib və onlara bildirilib ki, bir əsəri fitri istedada malik olan musiqiçi ifa edir, digər əsəri isə musiqini məşq və təkrarlama yolu ilə öyrənən musiqiçi ifa edir. Müsif olaraq seçilən Musiqiçilər fitri istedadlı musiqiçinin ifa etdiyi əsəri seçiblər. Bu, hər iki əsərin eyni musiqiçi tərəfindən ifa edilməsinə baxmayaraq.

Bu, mövcud olan yeganə nəticə deyil. Araşdırmalar göstərib ki, əzmkarlıq və təcrübə ilə sahibkarlıq bacarığına yiyələnmiş sahibkarlar fitri istedada malik sahibkarlarla rəqabət aparırsa, əksər hallarda fitri istedada malik sahibkarlar qalib gəlir. Zəhmət və əzmkarlığa güvənən sahibkarlar uğur qazanmaq və investorların diqqətini cəlb etmək üçün daha çox kapitala və təcrübəyə malik olmalıdırlar. Bu hissədən alına biləcək dərs budur ki, insanlar fitri istedada malik birini görəndə ona çox dəyər verirlər və ona verdiyi bu dəyər, çalışqan və inadkar bir insana verdiyi dəyərdən və hörmətdən qat-qat artıqdır. .

Angela Duckworth qətiyyətlə sübüt etməyə çalışır ki, Səy bacarıqdan daha vacibdir

Angela Duckworth-un “Əzm- Dözümlülük və inadkarlıq” kitabında deyilir ki, kimsə bir sahədə bacarıq səviyyəsini ölçmək istəyirsə, o sahədəki istedadını göstərdiyi səylə çoxaltmalıdır. İndi bu məhsulun nəticəsi sizin bacarığınızı göstərir. Əgər siz qoyduğunuz səydə bacarığınızı çoxaltsanız, bu çarpmanın nəticəsi uğurunuzu və ya müvəffəqiyyət nisbətinizi göstərəcəkdir.

İstedad  x  Səy = Bacarıq

Bacarıq  x  səy = nailiyyət və ya uğur

İndi yuxarıdakı iki vurma misalı bir nümunə ilə izah etmək istəyirik:

İstedadlı idmançı məşq etmək üçün çox çalışmalıdır və onun istedadının olub-olmamasının fərqi yoxdur. Bu idmançı olimpiya qızıl medalını istəyirsə, çox çalışmaqdan başqa çarəsi yoxdur.

Müxtəlif ölkələrin tarixinə nəzər salsanız görərsiniz ki, zəhmət və əzmkarlıq göstərənlər yalnız öz istedadına güvənən insanları asanlıqla ötüb keçə bilirlər. Kitabının müəllifi Angela Duckworth deyir:

İstedadsız insana qalib gəlmək üçün mübarizə aparan insanlar çox vaxt səyin gücü ilə qarşılaşırlar.

 

Zövq aldığınız gündəlik fəaliyyətlərlə məşğul olun

Bütün uğur məqalələrini oxusanız, belə bir nəticəyə gələrsiniz ki, kimsə uğur qazanmaq istəyirsə, maraqlandığı və sevdiyi işlə məşğul olmalıdır. Bu məsələ inadkarlıq kitabında öz təsdiqini tapıb, lakin bu kitabın müəllifinin öz dinləyicilərindən bir xahişi var və o xahiş ondan ibarətdir ki, biz maraqlandığımız və etməyi sevdiyimiz işlərə sadiq qalmalıyıq. Bu, bizi uğura və qələbəyə aparan öhdəlikdir.

Bu öhdəliyin əhəmiyyətinin səbəbini bilmək istəyirsinizsə, Darren Hardinin yazdığı Kompozit əsər (mürəkkəb təsir) kitabını oxumaq pis fikir deyil. Bu kitabda Darren Hardi sizə xırda və balaca şeylərin bir araya gələrək uzun müddətdə heyrətamiz və böyük effektlər yarada biləcəyini izah edir.

Bir çox insanın həyatında böyük və vacib məqsədləri var.

Məsələn, böyük bir işə başlamaq və ya bacarıqlı həkim olmaq istəyirlər, lakin unudurlar ki, bu böyük məqsədlərə çatmaq üçün özlərinə kiçik hədəflər qoymalıdırlar:

Böyük hədəflər çox həyəcanvericidir, amma kimsə belə məqsədləri həyata keçirmək istəyirsə, ilk növbədə özünə kiçik hədəflər qoymalıdır.

Maraqlıdır ki, Angela Duckworth əzm kitabında mühüm bir inanc ifadə edir və deyir ki, biz yalnız etdiyimiz işi sevdiyimiz zaman səbr edə bilərik, lakin aşiq olmaq yeganə vacib amil deyil, uğur qazanmaq üçün biz öz sevgimizi qorumalıyıq… O deyir:

Əzm sevdiyin bir işi etməkdir, amma aşiq olmaq kifayət deyil, aşiq qalmaq çox önəmlidir.

 

Ağıllı təcrübə uğurun açarıdır!

Ağıllı səy və təcrübə, aydın və şəffaf məqsədlər qoymaq deməkdir. Bu məqsədlər elə müəyyən edilməlidir ki, zəruri hallarda dəyişdirilə və yenilənə bilsin. İnadkarlıq kitabında açıq şəkildə qeyd olunur ki, biz öz məqsədlərimizi inkişafa və tərəqqiyə kömək edəcək şəkildə təyin etməliyik.

Ağılsız səy, konkret istiqaməti və mənası olmayan və bizi hansı istiqamətə aparacağı bəlli olmayan səydir. Məsələn, illərdir qaçış sahəsində böyüməyə və təkmilləşməyə çalışan, lakin özü üçün aydın, şəffaf və ağıllı hədəflər cızmayan, qaçış sahəsində müəyyən yüksəliş və irəliləyiş hiss edə bilməyən bir yarışçı düşünün. Məsələn, qaçışçı hər qaçışda 100 metr daha çox qaçmağa çalışır.

Məqsəd ən yaxşı motivasiya qüvvəsidir

2015-ci ilin araşdırmaları göstərir ki, insanlar işlərində və səylərində ətrafındakı insanlara hansısa şəkildə kömək etdiklərini hiss etsələr, daha çox məmnun olurlar. Böyümək, təkmilləşdirmək və daha çox cəhd etmək üçün özümüzə qoya biləcəyimiz ən yaxşı məqsədlərdən biri cəmiyyətə, insanlara kömək etməkdir. Təbii ki, başqalarına kömək etmək hədəflərə sadiq qalmağın və inadkar olmağın yollarından biridir. Bizi məqsədlərimizə və arzularımıza doğru aparan bir çox motivlər və hərəkətverici qüvvələr var.

 

Müəllimlər və valideynlər zəhməti və mətanəti fitri istedaddan daha çox qiymətləndirməlidirlər

Uşaqlar valideynlərindən, dostlarından və müəllimlərindən güclü şəkildə təsirlənirlər. Bu səbəbdən valideynlər diqqətli olmalı və övladlarının özləri üçün necə dost seçdiklərini görməlidirlər. Valideynlər və müəllimlər işlərinin başında mühüm bir tərbiyə məqamı qoymalıdırlar və o məqam ondan ibarətdir ki, onlar fitri istedaddan daha çox mətanət və zəhmətə dəyər verməlidirlər.

Əgər müəllimlər və valideynlər uşaqları fitri istedad kimi həvəsləndirmək və tərbiyə etmək üçün öz meyarlarını müəyyən etmək istəyirlərsə, o zaman uşaqlar zəhmətin dəyərini və əhəmiyyətini heç vaxt dərk etməyəcək və buna görə də potensial qabiliyyətlərini reallaşdıra bilməyəcəklər. Hazırda bir çox cəmiyyətlərdə bunun tam əksi baş verir.

Mike Feinberg və Dave Levine 1994-cü ildə “Bilik gücdür” adlı layihə hazırlayan iki amerikalı pedaqoq idi. Bu plana görə, uşaqlar öz səyləri və öyrənmələri əsasında mükafatlandırılırdılar və onların həvəsləndirilməsinin onların xas istedadı ilə heç bir əlaqəsi yox idi. Təhqiqatların nəticəsi belə oldu ki, tələbələrin akademik səviyyəsi hətta ölkə üzrə orta göstəricini də üstələyib və bu, valideynlərin övladlarını əzmlə işləməyə sövq etməsinin, onlara böyümənin və tərəqqinin mümkün olduğunu söyləməsinin nə qədər vacib olduğunu göstərir.

 

Ümid inadkar insanların ən vacib xüsusiyyətlərindən biridir

İnadkar insanların ən əhəmiyyətli xüsusiyyətlərindən biri də təslim olmamaqdır və bildiyiniz kimi, ümidimizi hər an saxlamağın zəruri və əsasıdır. Bu dünyada əldə edilən hər bir uğur sabitlik və davamiyyətdən qaynaqlanır və hər uğursuzluq və acı təcrübə ilə ümidini itirməyən və ümidini əldən verməyən yalnız bir insan möhkəm ola bilər.

Son söz Dr. Aqil Əhməd

Bu kitab içindəki dəyərli məzmuna görə tez bir zamanda müxtəlif dillərin, qrupların, xüsusən də valideynlərin və müəllimlərin diqqətini cəlb etmiş və buna görə də tərcüməçilər bu kitabı tez bir zamanda öz ölkəsinin insanlarının ixtiyarına verməyə çalışmışlar.

Bu yazıda biz Angela Duckworth tərəfindən çox əla kitablardan biri olan “GRIT- THE POWER OF PERSEVERANCE” kitabının xülasəsini təqdim etməyə çalışdıq. Bu dəyərli kitabdan alına biləcək əsas dərs odur ki, mətanət, dözümlülük, qətiyyət, düzgün ehtiras və əzmlə bir çox maneələri dəf etmək mümkündür və bu xüsusiyyətlərlə, yalnız fitri istedadına arxalanan insanları dəf etmək və üstələmək olar.

Bu məqalənin məzmununu bəyəndinizsə oxumasını istədiyiniz dostlarınızada yollaya bilərsiniz.

Aşağıdakı suallara şərh bölməsində cavab versəniz sevinərəm.

Bu kitab haqqında nə düşünürsünüz?

Bu kitabdan hansı dərsi öyrəndiniz?

Sizi böyüməyə və təkmilləşdirməyə təşviq edən və hansı kitabı oxumusunuz?

Zəhmət olmasa fikirlərinizi bizimlə və digər oxucular ilə bölüşün.