(Bu məqaləyə sərf edəcəyiniz vaxt; 2dəqiqə)

 “Emosional Boşaltma metodu” (EFT) fiziki ağrı və emosional sıxıntıları üçün alternativ müalicə üsuludur ki, bu “travma terapiyası” və “psixoloji akupressura” yada iynəsiz akupressure terapiyası kimi də tanınır.  EFT-nin narahatlıq və travma sonrası yaranan stress pozğunluğunun müalicəsində, xüsusi təsirli terapiya növü olduğu iddia edilir.

 1980-ci ildə Dr. Callahan tərəfindən tesadüfən kəşf edilmiş bir terapi üsuludur. Amerikalı Dr. Roger Callahan şərq təbabətini araşdırıb və başa düşdü ki, pis təcrübələrin yaratdığı mənfi xatirələr, travmalar və emosiyalar insan orqanizmindəki enerji axınına mənfi təsir göstərir.

 Fobiya, emosional pozğunluğu və narahatlıqların müalicəsi üçün etdiyi araşdırmalar nəticəsində enerji kanallarımızın başlanğıc nöqtələrindəki kiçik vuruşların çox müsbət nəticələr yaratdığını gördü və inkişaf etdirdiyi bu üsulla bir çox pasientində əla nəticələr əldə etdi.

 Roger Callahan kəşf etdiyi bu yeni terapiya Texnikasını inkişaf etdirdi və https://tr.wikipedia.org/wiki/Travma_sonras%C4%B1_stres_bozuklu%C4%9Fuonu “Thought Field Therapy: TFT” (Thought Field Therapy) adlandırdı.

 1990-cı illərin əvvəllərində Stanford mühəndisi Gary Craig bu üsulu çox sadə və hər kəs üçün əlçatan etdi Gary Craig bu yeni texnikanı EFT adlandırdı. (Emotional Freedom Techniques) = Emosional boşaltma texnikası

 Daha sonra Silvia Hartmann tərəfindən çox praktik hala gətirildi və bir çox fərqli tətbiq üsulları əlavə edildi.

 Bu yazıda sizə EFT texnikasının necə işlədiyini, onun addımlarını və stressi azaltmağda göstərdiyi təsiri ilə tanış edəcəyik.

 EFT(Emotional Freedom Techniques) nədir və necə işləyir?

 EFT– terapiyada da, akupressuradə olduğu kimi, bədənin enerji sistemində itirilmiş tarazlığı bərpa etmək üçün diqqət meridian nöqtələrinə və ya enerji kanallarına verilir.  Çin təbabəti bədənin enerjisinin “meridian” nöqtələrində axdığına inanır.  Bu keçidlər bədəndəki enerji axınını tarazlaşdırmağa və sağlamlığı qorumağa kömək edir.  Ancaq bu tarazlığı pozan hər şey xəstəliyə və cansıxıcılığa səbəb ola bilər.

 EFT necə işləyir?

 Dr Saina, Akupunkturda bu nöqtələrə iynə vasitəsilə enerji verilir, lakin EFT-də barmaq zərbələri ilə nöqtələrə lazımi təzyiq yaradılır.  Dr Saina deyir ki, “meridian” nöqtələri zərbə ilə stimullaşdırıldıqda, stress və mənfi emosiyaları azaldaraq, itirilmiş tarazlığı bədənin pozulmuş enerji sisteminə qaytarır.

 Beş addımda EFT

 EFT beş mərhələyə bölünür.  Birdən çox probleminiz və ya qorxunuz varsa, hər problem və qorxularınızla mübarizə aparmaq üçün bu beş addımı təkrarlaya bilərsiniz.  Nəticədə mənfi emosiyalar azalaraq və ya aradan qaldırılmış olacaq.

Bu 5 addım bunlardır:

     1.Problemin diaqnozu

 EFT-nin işləməsi üçün ilk növbədə sizdə olan problemi və ya qorxunu müəyyən etməlisiniz;  Çünki vuruş zamanı problem və ya qorxu eyni diqqət mərkəzində olmalıdır.  Bir anda yalnız bir problemə diqqət yetirsəniz, daha yaxşı nəticələr əldə edəcəksiniz.

    2.Problemin ilkin ciddiliyini qiymətləndirin

 Probleminizə diaqnoz qoyduqdan sonra onun şiddətini təyin etməlisiniz.  Probleminizi 0-dan 10-a qədər necə qiymətləndirdiyinizə baxın (10 ən kəskindir). Buna əsaslanaraq, fiziki və ya zehni ağrıları və müəyyən bir problemə görə hiss etdiyiniz hər hansı narahatlığı qiymətləndirin.  Bununla siz “EFT” addımlarını tamamladıqdan sonra inkişafınızı ölçə bilərsiniz.  Məsələn, travma müalicəsindən əvvəl probleminizin ilkin şiddətini 10, travma sonrası probleminizi isə 5 kimi qiymətləndirirsinizsə, bu üsuldan 50% nəticə əldə etmiş olursunuz.

    3.Cümlənin qurulması

 Nöqtələrə vurmağa başlamazdan əvvəl probleminizi izah edən vurğulayıcı cümlələr qurun.  Vuruşlar zamanı deyilməli olan bu cümləni tərtib edərkən aşağıdakı məqamları nəzərə alın:

 Probleminizi etiraf edin;

 Yaşadığınız problemə baxmayaraq özünüzü qəbul edin.

 Məsələn, belə bir cümlə qura bilərsiniz: “Baxmayaraq ki, – (mən sizin hər hansı bir qorxu və ya probleminizi cümlənin bu hissəsinə qoyuram), mən özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm.”  Bu, EFT-də ən çox istifadə olunan cümlədir.  Boşluqları sizdə olan hər hansı mənfi hisslərin və ya problemlərin qısa təsviri ilə doldurmalısınız.  Bu bölmədə təsvir etdiyiniz problemin heç bir məhdudiyyəti yoxdur və hər şey ola bilər.  Hətta cümlənin ikinci hissəsini belə dəyişə bilərsiniz: “Mən özümü dərindən və tamamilə sevirəm və qəbul edirəm”.  Budur bəzi nümunələr:

• “İctimaiyyət qarşısında danışmaqdan qorxsam da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Başım ağrısa da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Atama hirslənsəm də, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Müharibə xatirələri məni narahat etsə də, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Ağrım olsa da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Kabuslar görsəm də, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Siqaret çəkmək istəyim güclü olsa da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “İlanlardan qorxsam da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.
• “Depressiyada olsam da, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm”.

 Gördüyünüz kimi, cümlənin birinci hissəsini öz probleminizə uyğun dəyişə bilərsiniz, lakin diqqətli olun ki, başqasının problemini deyil, yalnız öz probleminizi göstərin.  Problemlərinizin yaratdığı narahatçılıqdan xilas olmaq üçün yalnız özünüzə aid hissləri təyin etməlisiniz.  Məsələn, “anam xəstə olsa da, mən özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm” demək əvəzinə, “anama görə kədərlənsəm də, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm” demək daha yaxşıdır.

 Bu ifadələrə inanıb-inanmamağınızın fərqi yoxdur, sadəcə olaraq bunları demək lazımdır.  İşlətdiyiniz ifadə emosiya və vurğu ilə müşayiət olunsa, daha yaxşı olar;  Amma normal desəniz də, kifayət edər.  Cümlənizi ucadan söyləmək də ən yaxşısıdır, lakin hər hansı bir səbəbdən nəfəsinizin altında pıçıldamağa üstünlük verirsinizsə, problem yoxdur.

 Bəs bu cümlələrin məqsədi nədir?  EFT-də bu cümlələr orqanizmin enerji sistemindəki pozğunluğu mənfi emosiyaların nəticəsi kimi hesab edirlir.  Bu neqativ emosiyalar müəyyən fikirlərə və ya vəziyyətlərə qarışdığınız zaman yaranır.  Bu zehni fəaliyyət bədənin enerji sistemini pozur, lakin onun yoxluğunda hər şey normal olacaq.  Məsələn, hündürlük kimi bir şeydən qorxan adam bu haqda düşünmədiyi üçün qəzet satirasını oxumaqdan qorxmur.  Ancaq siz yalnız pozğunluğa səbəb olan problemə diqqət yetirsəniz, bədəninizin qüsurlu enerji sistemini balanslaşdırmaq üçün bərpa edə bilərsiniz.  Bədəninizin enerji sistemini pozan xüsusi problemə diqqət yetirməsəniz, EFT işləməyəcək.

     4.EFT-də meridian nöqtələr

 EFT vurma zəncirində siz meridian nöqtələrinin 9 nöqtəli terminallarına yavaş-yavaş toxunmalısınız.  Bədənin hər iki tərəfində simmetrik olaraq əsas “meridianın” cəmi 12 nöqtəsi var ki, onların hər biri daxili orqanlardan biri ilə bağlıdır.  Lakin “EFT”də bu 9 nöqtə üzərində daha çox iş görülür:

• Əlin kənarı (‌KC): Bu nöqtə əlin xarici kənarının ətli hissəsində, biləyin yuxarı hissəsi ilə kiçik barmağın əsası arasında bir yerdə yerləşir.  KC,  cisimləri sındırmaq üçün karatedə vurduqları əl hissəsidir.
• Başın üstündə (TH): Başın bir küncünü digərinə başın yuxarı hissəsindən bir xətt ilə birləşdirsəniz və burundan boynunuzun arxasına başqa bir xətt çəksəniz, TH nöqtəsi ikisinin düz olduğu yerdə olacaq. xətlər kəsişir.
• Qaş (EB): Bu nöqtə qaşın başlanğıcında, burnun kənarından yuxarıda yerləşir.
• Gözün küncü (SE): Bu nöqtə gözün küncünün xarici kənarındakı sümükdə yerləşir.
• Göz altında (UE): Göz altındakı sümükdəki bu nöqtə gözün təxminən 2,5 sm altındadır.
• Burun altında (BMT): Bu nöqtə burun ucu ilə üst dodağın üstü arasında kiçik bir sahədə yerləşir.
• Çənə (Ç): Bu nöqtə tam olaraq çənədə deyil, çənə ilə alt dodaq arasındadır.
• Klavikulanın başlanğıcı (CB): Bu nöqtə döş sümüyünün, körpücük sümüyü və birinci qabırğanın qovşağında yerləşir.  Bu nöqtəni tapmaq üçün əvvəlcə şəhadət barmağınızı döş sümüyünün üstündəki U formalı yarığa (təxminən qalstuk düyününün yerləşdiyi yerə) qoyun.  Barmağınızı bu U formalı hissənin altından təxminən 2,5 sm göbəyə doğru hərəkət etdirin.  Bu nöqtə, tam olaraq körpücük sümüyündə olmasa da, rahatlıq üçün bu adla tanınır.
• Qolaltı (UA): Bu nöqtə qoltuq altından təxminən 10 sm aşağıdadır.
• Əlin kənarındakı KC nöqtəsindən başlayın və əvvəlki addımda etdiyiniz cümləni eyni anda 3 dəfə təkrarlayın.

 EFT – əlin kənarı

 Sonra aşağıdakı nöqtələrin hər birinə göstərilən ardıcıllıqla 7 dəfə vurun:

• Qaşlar
• Gözün küncü
• Gözlər altında
• Burun altında
• Buxaq
• Klavikulanın başlanğıcı
• Qoltuqaltı

 EFT – barmaq uclarınızla meridian nöqtələrə zərbələr edin

 Qolaltı nöqtəsinə vurduqdan sonra başın üstündəki nöqtəyə vuraraq zərbələr zəncirini bitirin.  Vuruş nöqtələrini bir-bir izləyərkən, əvvəlki addımın vurğu cümləsinin qısaltması olan xatırlatma cümləsini özünüzlə təkrarlayın.  Məsələn, “Anamın xəstəliyinə görə kədərlənsəm də, özümü dərindən və tamamilə qəbul edirəm” ifadəniz olsaydı, xatırlamasanız “Anamın xəstələnməsinə kədərlənirəm” ola bilər.  Zərbələr zəncirini iki-üç dəfə təkrarlaya bilərsiniz.

     5.Probleminizin ciddiliyini yenidən qiymətləndirin

Nəhayət, probleminizi 0-dan 10-a qədər necə qiymətləndirdiyinizə bir daha baxın.  İndi bu hesabı zərbələrdən əvvəl probleminizə verdiyiniz xalla müqayisə edin.  Əgər hələ də 0 xal almamısınızsa, bu prosesi təkrarlaya bilərsiniz.

 EFT nə dərəcədə effektivdir?

 EFT, travma sonrası stress pozğunluğu (TSSB) travma sonra olan əsgərlərin və döyüşçülərin müalicəsində uğurla sınaqdan keçirilmişdir.  2013-cü ildə aparılan bir araşdırmada tədqiqatçılar EFT-nin TSSB olan bir sıra əsgərlərə təsirini araşdırdılar və onların müalicə nəticələrini standart üsullarla müalicə olunanlarla müqayisə etdilər.  Cəmi bir ay ərzində EFT müalicəsi alanların psixoloji gərginliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalıb.  EFT eksperimental qrupunun yarısından çoxunun artıq TSSB meyarlarına cavab vermədiyi də müşahidə edildi.

  EFT bəzi hallarda narahatlıq əlamətlərini yaxşılaşdırmaq üçün alternativ müalicə kimi də göstərilmişdir.  Anksiyete simptomlarının müalicəsində EFT və digər standart variantların effektivliyini müqayisə edən 2016-cı ildə tədqiqatçılar EFT ilə müalicə olunanların narahatlığında əhəmiyyətli bir azalma gördülər.  Lakin bu nəticələr kifayət deyil və EFT-ni digər koqnitiv müalicələrlə müqayisə etmək üçün hələ də daha çox araşdırmaya ehtiyacımız var.

 EFT bədənin enerji sistemindəki tarazlığı bərpa etmək üçün akupressurada istifadə edilən alternativ müalicə üsullarından biridir.  Bu üsul TSSB olan müharibə veteranları üzərində sınaqdan keçirilmiş və bu şəxslərdə narahatlıq, depressiya, fiziki ağrı və yuxusuzluğu aradan qaldırmaqda bir qədər təsirli olduğu göstərilmişdir.  Tədqiqatçılar bu metodun digər pozğunluqlar və xəstəliklər üzərində effektivliyini ölçməyə çalışırlar.  Ancaq bu metodun bir çox şərtlərə təsiri hələ kifayət qədər öyrənilmədiyi üçün simptomlarınızı aradan qaldırmaq üçün eyni ənənəvi və standart üsullardan istifadə etmək daha yaxşı ola bilər.

Bu alternativ müalicəni sınamaq qərarına gəlsəniz, simptomlarınızın bu üsulla pisləşməməsi üçün əvvəlcə həkiminizlə məsləhətləşməniz tövsiyə olunur.